همه‌چیز درباره اسهال گربه‌ها : از علت تا درمان خانگی و دامپزشکی
اسهال یکی از مشکلات شایع دستگاه گوارش در گربه‌هاست که می‌تواند از یک مشکل موقتی و ساده تا نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشد. در بیشتر موارد، اسهال حیوانات خانگی با دلایل خفیف و قابل درمان ایجاد می‌شود، اما اگر به درستی مدیریت نشود، ممکن است به کم‌آبی بدن، ضعف یا حتی تهدیدی برای جان حیوان تبدیل شود. این مشکل می‌تواند گربه‌ها را در هر سنی درگیر کند، اما در بچه‌گربه‌ها به‌دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر، نیاز به توجه فوری دارد.
اسهال چیست؟
اسهال به مدفوع شل یا بدون فرم گفته می‌شود که معمولاً بیشتر از حالت عادی و در دفعات بیشتری دفع می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که حرکت مواد غذایی در روده سریع‌تر از حد معمول باشد و در نتیجه، آب، مواد مغذی و الکترولیت‌ها به‌درستی جذب نشوند. در واقع، اسهال یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای در بدن است. گاهی تنها علامت یک بیماری، اسهال است و گاهی هم در کنار علائم دیگر ظاهر می‌شود. اگر اسهال شدید یا طولانی‌مدت باشد، می‌تواند مشکلات جدی‌تری مثل کم‌آبی یا ضعف عمومی ایجاد کند.
از کجا بفهمم گربه‌ام اسهال دارد؟
اگر گربه‌ای که همیشه تمیز بوده و جای خودش را برای دفع بلد است، ناگهان شروع کند به کثیف‌کاری در اطراف خانه و مدفوعش شل یا آبکی باشد، احتمال زیادی دارد که دچار اسهال شده باشد. اما در صورتی که گربه همچنان از ظرف خاک استفاده کند و مدفوعش را بپوشاند یا در بیرون از خانه دفع کند، ممکن است متوجه این مشکل نشوید. در نژادهای مو‌بلند، کثیف شدن و لکه‌دار شدن موهای اطراف مقعد می‌تواند یکی از نشانه‌های واضح اسهال باشد.
نکته مهم این است که کمی تغییر در حالت مدفوع، به‌خصوص گاهی اوقات، می‌تواند در گربه‌های سالم هم طبیعی باشد. اما اگر مدفوع آبکی یا نیمه‌مایع بیشتر از دو روز ادامه پیدا کند، حتماً باید با دامپزشک مشورت کنید. اگر چند گربه در خانه دارید، باید بررسی کنید که کدام گربه دچار این مشکل شده یا اینکه آیا این وضعیت در بیش از یک گربه دیده می‌شود.
نکته : اگر چند گربه در خانه دارید، بررسی کنید که مشکل اسهال مربوط به یک گربه است یا در چند گربه دیده می‌شود.
🚨 آیا حیوان شما مدفوع آبکی یا غیرعادی دارد؟
الان از دامپزشک آنلاین دکترپت مشاوره بگیرید!
علت‌های رایج اسهال در گربه‌ها چیست؟
برخی از علت‌های شایع اسهال عبارت‌اند از:
- عوامل عفونی مثل باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌هایی مانند کوکسیدیا یا کرم‌های روده‌ای (مانند کرم قلاب‌دار، آسکاریس و کرم شلاقی)
- مواد محرک غیرعفونی مانند سموم شیمیایی یا گیاهان سمی
- تغییر ناگهانی در رژیم غذایی یا حساسیت به مواد خاص موجود در غذا
- عدم تحمل غذایی نسبت به برخی مواد غذایی خاص
- استرس یا اضطراب شدید
- مصرف داروهایی مثل آنتی بیوتیک ها
عفونت‌های ویروسی که اسهال ایجاد می‌کنند :
گربه‌ها مستعد چندین نوع عفونت ویروسی هستند که همه با اسهال همراهند. از جمله:
- پانلوکوپنی
- ویروس لوسمی گربه (FeLV)
- ویروس نقص ایمنی گربه (FIV)
- کروناویروس گربه (FCoV)
- پریتونیت عفونی گربه (FIP)
عفونت‌های باکتریایی که اسهال ایجاد می‌کنند :
- عفونت‌هایی مثل سالمونلا، اشریشیا کلی، کلستریدیا و کمپیلوباکتر معمولاً در گربه‌های جوان یا گربه‌های دارای سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شوند. علائم ممکن است از اسهال خفیف تا شدید، بی‌اشتهایی، افسردگی، تب و استفراغ متغیر باشد.
- دامپزشک احتمالاً آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند و در موارد شدید ممکن است نیاز به مایعات داخل وریدی و مراقبت‌های حمایتی باشد.
کرم‌هایی که اسهال ایجاد می‌کنند :
- کرم گرد (Roundworm): علائم شامل اسهال، کاهش وزن، رشد ضعیف
- کرم قلاب‌دار (Hookworm): علائم شامل اسهال، استفراغ، ضعف، لثه‌های رنگ‌پریده، کم‌آبی، کم‌خونی، شکم متورم، مدفوع سیاه و قیری
انگل‌هایی که اسهال ایجاد می‌کنند :
- کوکسیدیوز (Coccidiosis): اسهال علامت اصلی است و اغلب خون و مخاط در مدفوع دیده می‌شود. این انگل در روده گربه‌ها رایج است اما سیستم ایمنی گربه‌های بالغ معمولاً آن را کنترل می‌کند. بچه‌گربه‌ها که سیستم ایمنی کامل ندارند ممکن است علائم جدی داشته باشند. استرس (مثل تغییر خانه یا ورود حیوان جدید) این بیماری را بدتر می‌کند. سایر بیماری‌ها مثل FIV هم ممکن است باعث ضعف ایمنی شوند و این مشکل را تشدید کنند. دامپزشک معمولاً آنتی‌بیوتیک سولفا تجویز می‌کند که انگل را نمی‌کشد اما کنترل می‌کند تا بچه‌گربه ایمنی کافی پیدا کند.
- ژیاردیا (Giardia): اسهال همراه با مخاط، ظاهری چرب و رنگ‌های سبز یا زرد، گاهی خون در مدفوع و بوی بسیار بد. سایر علائم کاهش وزن، درد شکمی و استفراغ است.
- کریپتوسپوریدیا (Cryptosporidia): انگل تک‌سلولی که می‌تواند در بچه‌گربه‌ها و گربه‌های ایمنی ضعیف اسهال ایجاد کند.
- تریتریکوفوموناس فوتئوس (Tritrichomonas foetus): پروتوزوآ (انگل تک‌سلولی) که باعث اسهال همراه با مخاط و خون و درد در ناحیه مقعد می‌شود. دامپزشک ممکن است داروی رونیدازول تجویز کند.
اسهال در گربه‌ها چقدر جدی است؟
شدت اسهال بستگی به مدت زمان آن و علائم همراه دارد.
اگر گربه شما دچار اسهال شدید، خونی یا طولانی‌مدت شده، یا علائمی مثل ضعف، تب، استفراغ، درد شکم، بی‌اشتهایی یا کم‌آبی بدن را نشان می‌دهد، ممکن است مشکل جدی باشد و باید در اسرع وقت به دامپزشک مراجعه شود.
تشخیص علت اسهال در گربه چگونه انجام می‌شود؟
دامپزشک برای تشخیص علت اسهال، ابتدا یک شرح حال دقیق از وضعیت سلامت گربه شما دریافت می‌کند، سپس معاینه بالینی انجام می‌دهد و در صورت نیاز، نمونه‌هایی برای آزمایش‌های آزمایشگاهی جمع‌آوری می‌کند.
برای کمک به تشخیص بهتر، مفید است که اطلاعات زیر را از قبل یادداشت کنید:
- اسهال از چه زمانی شروع شده؟
- دفعات و شدت آن چقدر است؟
- ظاهر مدفوع چگونه است؟
- آیا تغییری در رژیم غذایی یا محیط زندگی گربه‌تان ایجاد کرده‌اید؟
داشتن این اطلاعات می‌تواند به دامپزشک کمک کند تا سریع‌تر به علت اصلی برسد.
دامپزشک احتمالاً از شما می‌خواهد نمونه تازه‌ای از مدفوع گربه را هنگام مراجعه همراه بیاورید. در موارد خفیف اسهال، ممکن است انجام آزمایش‌های بیشتر به تعویق بیفتد، مگر اینکه درمان اولیه مؤثر نباشد یا وضعیت گربه بدتر شود. آزمایش‌های تکمیلی ممکن است شامل آزمایش خون، نمونه‌برداری از مدفوع و سواب رکتال برای بررسی انگل‌ها، آزمایش DNA، کشت باکتری، رادیوگرافی (اشعه ایکس)، سونوگرافی و آندوسکوپی باشد.
در خانه چه کاری میتوان برای درمان اسهال انجام داد ؟
برای گربه‌های بالغ سالم، دامپزشک ممکن است توصیه کند تا ۲۴ ساعت به گربه غذا ندهید یا مقدار کمی از رژیم غذایی مخصوص مشکلات گوارشی به او بدهید. این رژیم‌ها به‌طور خاص با تعادل فیبرهایی طراحی شده‌اند که باکتری‌های مفید روده را تغذیه می‌کنند و همچنین حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که سیستم ایمنی گربه را در طول دوره بهبود تقویت می‌کنند.
🚨ممکن است داروهای ضد اسهال، داروهای ضد انگل و/یا پروبیوتیک‌ها تجویز شود.
ممکن است دامپزشک داروهای ضد اسهال، داروهای ضد انگل و یا پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید برای سلامت روده) تجویز کند. چندین محصول پروبیوتیک وجود دارد که می‌توانند برای گربه‌های مبتلا به اسهال مفید باشند، اما کیفیت و اثربخشی آن‌ها همیشه مشخص نیست، بنابراین قبل از دادن هر چیزی به گربه‌تان حتماً با دامپزشک مشورت کنید. بسیاری از موارد اسهال حاد به درمان محافظه‌کارانه خوب پاسخ می‌دهند و بدن با سازوکارهای طبیعی خود مشکل را برطرف می‌کند، حتی بدون اینکه علت دقیق آن مشخص شود. وقتی مدفوع به حالت طبیعی بازگشت، معمولاً میتوان رژیم غذایی معمول گربه را طی ۷ تا ۱۰ روز به تدریج به رژیم تجویزی دامپزشک بازگرداند.
اگر وضعیت گربه ظرف چهار روز بهبود نیافت، احتمالاً نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتر یا درمان‌های قوی‌تر وجود دارد. اسهال شدید یا طولانی می‌تواند باعث کم‌آبی و اختلالات متابولیکی جدی به دلیل از دست رفتن مایعات شود و ممکن است نیاز به بستری شدن گربه برای دریافت مایعات وریدی یا درمان‌های تخصصی‌تر باشد.
پیش آگهی اسهال چگونه است؟
پیش‌آگهی بیماری بستگی به شدت اسهال، تشخیص دقیق و پاسخ گربه شما به درمان دارد. بیشتر موارد اسهال ساده به طور کامل بهبود می‌یابند، اما گربه‌هایی که اسهال مزمن دارند ممکن است نیاز به مدیریت غذایی یا مصرف دارو برای کنترل بیماری داشته باشند.
درمان اسهال در سگ و گربه چگونه انجام می‌شود؟
درمان بستگی به شدت، علت و وضعیت عمومی حیوان دارد:
- مایع‌درمانی (خوراکی یا تزریقی) در صورت کم‌آبی بدن
- رژیم غذایی سبک و قابل هضم ( غذای مخصوص تجویز شده توسط دامپزشک)
- ضد اسهال‌ها (مانند پروبیوتیک‌ها یا داروهای تقویتی دیواره روده، فقط با تجویز دامپزشک)
- آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت تشخیص عفونت باکتریایی
- ضد انگل‌ها در صورت وجود کرم‌ها یا تک‌یاخته‌ها
- داروهای ضد تهوع یا محافظ مخاط معده در صورت استفراغ همزمان
راهکارهای پیشگیری از اسهال
- تغییر آهسته رژیم غذایی : هر تغییر غذایی باید در بازه ۷ تا ۱۰ روز انجام شود.
- جلوگیری از خوردن مواد آلوده یا زباله هنگام پیاده‌روی یا بازی
- کنترل استرس، مخصوصاً هنگام تغییر محیط یا ورود حیوان جدید
- واکسیناسیون و انگل‌زدایی منظم
- بررسی سلامت دوره‌ای توسط دامپزشک
نکته پایانی :
اسهال، اگرچه شایع است، اما نباید نادیده گرفته شود. توجه به علائم، پیگیری منظم، رعایت بهداشت، تغذیه مناسب و مشاوره با دامپزشک می‌تواند سلامت دستگاه گوارش حیوان شما را تضمین کند.
🚨مشاوره فوری دامپزشکی
🚨برای راهنمایی تخصصی، با دامپزشک آنلاین دکترپت در ارتباط باشید.
